օ-ո-ի ուղղագրությունը

Բառասկզբում լսվող Օ-ն գրվում է Օ, օրինակ` օր, օրորոց, օդ, օձ, օգնություն, օրինակ:

Բառասկզբում լսվող Ո-ն գրվում է Ո տառով, օրինակ` որսորդ, որդի, ոզնի, ոգի, որդ:

Բառամիջում Օ տառ գրվում է, եթե դրանով սկսվող արմատ կա, օրինակ`մեղմօրոր, անօրեն, շտապօգնություն, նմանօրինակ:

Մնացած բոլոր դեպքերում լսվող Օ-ն գրվում է Ո տառով, օրինակ` անորսալի, անորակ, եռոտանի…

Պետք է հիշել

Բառասկզբում լսվում է Օ, բայց գրվում է Ո հետևյալ բառերում՝ ով, ովքեր:

Հայերենում օտար լեզուներից փոխառած բառեր, որոնց սկզբում լսվում է Ո, բայց գրվում է Վո:

Օրինակ՝ վոլտ, վոկալ, Վոլգա….

Սրանցից պետք է տարբերել Ոդիսևսև, Որմիզդուխտ բառերը, որտեղ լսվող Ո գրվում է Ո տառով:

Առաջադրանքներ

1. Օդ, օրինակ, օգուտ, օղ, օր բառերից կազմիր ուրիշ բառեր` դրանք գործածելով բառի տարբեր դիրքերում:

Օրինակ` օրոր— օրորոց, մեղմօրոր

Օդ — օդափոխիչ, հակաօդային։

Օրինակ — օրինակելի, անօրինական։

Օգուտ — անօգուտ, օգտակար։

Օղ — օղոսկր, օղակ։

Օր — օրակարգ, բարօրանք։

2. Բաց թողնված տեղերում լրացրու ո կամ վո:

Որբ, երկորյակ, արջաորս, հոգեորդի, զինօր. բարձրաոլտ, բանօր, անորակ, բարձրորակ, ոլեյբոլ:

3. Բաց թողնված տեղերում լրացրու օ կամ ո:

ամենօրյա, ամանորյա, անօրինական, հանրօգուտ, օրըստօրե, մեղմորեն, մեղմօրոր, հօգուտ, տնօրեն, նախորոք, շաբաթօրյակ, բացօթյա, պարզորոշ, արծաթազօծ:

4. Օրինակին հետևելով` որակ, որս, որդի, որջ արմատներից 2-ական բառ կազմիր:

որոշ— որոշակի, պարզորոշ

որակ — որակական, որակելի։

որս — որսորդ, որսաբաժին։

որդի — որդիանալ, որդաբար։

որջ — որջանոց, որջանալ։

5. Շարքերից ընտրիր և դեմ դիմաց գրիր հոմանիշ բառերը:

ա) ոսոխ — թշնամի, որջ — բույն, որձ — արու, ողորկ — ուղիղ, որթ — վազ, որմ — պատ։

բ)  հարթ, պատ, թշնամի, արու, վազ, բույն

6. Լրացրու օ. ո, վո

Թռչնորս, Ով, Օդանավակայան, բարձրորակ, վոլեյբոլ, կրկնօրինակ, հայորդի,  մեղմօրոր, չօգնել, գիշերօթիկ, կիրակնօրյա, անորակ, ոսկեզօծել, ջրօրհնեք, այսօրինակ,  հանրօգուտ, ովքեր, Օդիսևս, միջօրե, տափողակ,  անօգնական, կիրակնօրյա, շտապօգնություն, բնօրրան, օրեցօր, հանապազօրյա, ցածրորակ,
ոհմակ, վոլտ, արծաթազօծ, փոխօգնություն, հակաօդային, օազիս, որսորդ, չարորակ, օբյեկտ, ոսկեզօծել, օդերևութաբանական, օրըստօրե, օրացույց, որթ, որձ, օձ,

օձագալար, օձիք, ամենաորակյալ, որմիզդուխտ, հայորդի, արջորս, ջրօրհնեք,
Ոլգոգրադ:

7. Առաջադրանք 6-ից ընտրիր 5 բառ և կազմիր բառակապակցություններ:

Թռչնորս — խելացի թռչնորս։

Օդանավակայան — մեծ օդանավակայան։

Վոլեյբոլ — վոլեյբոլ խաղալ։

Գիշերօթիկ — ծեր գիշերօթիկ։

Կիրակնօրյա — կիրակնօրյա երեկո։

8. Առաջադրանք 6-ից ընտրիր 5 բառ և կազմիր նախադասություններ:

Անորակ — անորակ հագուստներ էին վաճառում այս խանութում։

Ովքեր — ովքե՞ր էին եկել այսօր դասի։

Անօգնական — փողոցային կենդանիները շատ անօգնական են։

Շտապօգնություն — աղջիկը ուշաթափվեց, այդ պատճառով շտապօգնություն կանչեցինք։

Օրեցօր — օրեցօր ես նրան ավելի քիչ էի տեսնում դպրոցում։

Կալցիումի մասին

Ինչպես են ստացել կալցիումը։ Կալցիումի միացություններ։ Ինչպես են ստանում կալցիումը

Քիմիական տարրի անվանումը ծագել է լատինատառ՝ calx բառից, որը նշանակում է «կիր», «փափուկ քար»։ Տարրը հայտնաբերել է անգլիացի քիմիկոս Հումֆրի Դեյվը 1808 թվականին, կալցիումը մետաղական էլեկտրոլիզի ենթարկելով։ Մինչև 18-րդ դարը քիմիկոսները կիրը համարում էին պարզ նյութ։ 1789 թվականին Ա. Լավուազիեն հաստատեց, որ կիրը բարդ նյութ է, 1808 թվականին Հ. Դևին խոնավ հանգած կրի և սնդիկի օքսիդի խառնուրդը սնդիկի էլեկտրոդով էլեկտրոլիզի ենթարկելիս ստացավ կալցիումի փոքր մաս, որից սնդիկը հեռացնելիս անջատեց մետաղ և անվանեց «կալցիում»։ Կալցիումի միացություններն են՝ կիրը, մարմարը, գիպսը, որոնք օգտագործում էին շինարարական աշխատանքներում, արդեն հազարավոր տարիներ։ Բնության մեջ զգալի քանակներով հանդիպում է կալցիումի ֆոսֆատը՝ Ca₂(PO₄)₂, որից ստանում են սպիտակ ֆոսֆոր, ֆոսֆորական թթու և ֆոսֆորական պարարտանյութեր։ Կալցիումը ստանում են էլեկտրոլիզի ենթարկելով քլորիդի հալույթը։ Վերջինս ջերմաստիճանը իջեցնելու նպատակով ավելացնում են կալցիումի ֆտորիդ (CaF₂), ինչպես նաև ալյումինի և կալցիումի օքսիդի փոխազդեցությունից, 1170-1200 °C-ում։

Որտեղ կարելի է հանդիպել կալցիումը

Կալցիումը ոսկրային հյուսվածքի հիմնական բաղադրիչն է և կարևոր կենսածին տարր,
որն օրգանիզմում մասնակցում է կարևոր կառուցվածքային, նյութափոխանակային և
կարգավորիչ ֆունկցիաներին: Օրգանիզմի կալցիումի (Ca) 99%-ը պարունակվում է ոսկրային հյուսվածներում (ատամներ, կմախքի ոսկրեր)։ Ոսկրերում կալցիումը ներկայացված է բյուրեղի տեսքով, որոնց կազմության մեջ կալցիումից բացի առկա է նաև ֆոսֆոր։ Ca-ի միայն 1%-ն է ներկայացված արյան մեջ և օրգանիզմի մյուս կենսաբանական հեղուկներում։ Կալցիումը ոսկրային հյուսվածքի հիմնական բաղադրիչն է և կարևոր կենսածին տարր, որն օրգանիզմում մասնակցում է կարևոր կառուցվածքային, նյութափոխանակային և կարգավորիչ ֆունկցիաներին:

Беседы о красоте, упражнения

1. Вопросы для беседы:
2. Согласны ли вы с высказыванием: «Красота спасет Мир»? Обоснуйте свой ответ.

4.Выделенные конструкции замените синонимичными.

Открыв дверь, мы остановились на пороге.
Когда мы открыли дверь, мы остановились на пороге.

Мы приглядывались к лицу Кати, надеясь всё понять по её глазам.
Мы приглядывались к лицу Кати и надеялись, что сможем всё понять по её глазам.

И вот теперь, встретив Катю спустя много лет, я понял, как мы ошибались.
И вот теперь, когда я встретил Катю спустя много лет, я понял, как мы ошибались.

Слушая Екатерину Михайловну, я колебался, сказать ли ей, что мы думали, или промолчать.
Когда я слушала Екатерину Михайловну, я колебался, сказать ли ей, что мы думали, или промолчать.

Закончив работу, все сотрудники разошлись по домам.
Когда мы закончили работу, все сотрудники разошлись по домам.

Получив письмо от родителей, Витя сразу же сел писать ответ.
Когда я поличила письмо от родителей, Витя сразу же сел писать ответ.

Как мы можем с тобой жить, совсем не понимая друг друга?
Как мы можем с тобой жить, когда совсем не понимем друг друга.

Заболев гриппом, он был вынужден пропускать занятия в университете.
Когда он заболел гриппом, он был вынужден пропускать занятия в университете.

Располагая достаточным количеством времени, Иван всё-таки недостаточно хорошо подготовился к экзаменам.
Расположив достаточным количеством времени, Иван всё-таки недостаточно хорошо подготовился к экзаменам.

5.Вставьте в предложения подходящие по смыслу отрицательные наречия с приставкой НЕ-. С помощью глаголов было и будет обозначьте время действия.

1. – Почему ты не написал сочинение? — не сколько не было времени. Я вчера ходил в театр.
2. Можно было спокойно пройтись до театра, торопиться ______________. Но они бежали всю дорогу.
3. Тебе всегда _______________ , я уже устала просить тебя о чем-то.
4. Отдохнули мы прекрасно, только купаться _________________ : ни реки, ни озера рядом.
5. Тебе _________________ расстраиваться, всё будет хорошо.
6. – Куда ты пойдешь встречать Новый год? – Не знаю, мне __________ идти.

.      – Зачем ты поехал? Тебе ____________________ ехать туда.

8. Пересадку мы будем делать в Красноярске, торопиться нам ______________, времени будет достаточно.
9. Прочитать » Миф о Нарциссе», подготовься к пересказу в классе. Какие мысли миф вызвал у тебя, чему научил?

Է-ե-ի ուղղագրությունը, հայոց լեզու

Բառասկզբում լսվող է-ն գրվում է է տառով, օրինակ` էջ, էակ, էկրան, էություն, էներգիա

Բառամիջում գրվում է է, եթե դրանով սկսվող արմատ կա, օրինակ` լայնէկրան, էլեկտրաէներգիա, մանրէ, ելևէջ…

Մնացած դեպքերում լսվող է-ն գրվում է ե տառով, օրինակ` վերելք, ոսկե, տասներկու, մեխակ…

Պետք է հիշել

Բառասկզբում լսվում է է, բայց գրվում է ե հետևյալ բառերում եմ, ես, ենք, եք, են:

Հիշել հետևյալ բառերի ուղղագրությունը՝ գոմեշ, առէջ, վայրէջք, մանրէ, ելևէջ:
Որևէ, ինչևէ, երբևէ, բայց` որևիցե, ինչևիցե, երբևիցե,

1.Լրացրեք Ե կամ Է:

Լայնէկրան, հնէաբան, ծովեզր, վայրէջք, երփներանգ, նորեկ, մանրէ, էջանշան,  որևիցե,  գոմէշ,  վերելակ,  մեջք,  բազմերանգ,  երբևիցե,  որևէ, էջ, ամենաէժան, չէինք,  էկրան,  Էջմիածին,  չեմ,  էլեկտրաէներգիա, էներգիա, մեխակ, հրեշ,  նրբերշիկ, ամենաերկար, եգիպտացորեն, զարկերակ:

2.Մարդկանց անուններ գրիր, որոնք սկսվում են Ե-ով և Է-ով:

Էվելինա, Եվա, Էլեն, Էդուարդ, Էլվիրա, Երանուհի, Ելենա, Եկատերինա, Էստեր, Եգոր, Եվգենիա, Եղիշե, Եվգինե, Էրիկ, Եփրուհի, Էմանուել, Էմիլ, Էմի, Էլլադա։

3.Բաց թողնված տեղերում գրիր է կամ ե:

զարկերակ, սկզբից ևեթ, ստորերկրյա, հնէաբան (հնէաբան նշանակում է անհետացած հնագույն կենդանիների և բույսերի ուսումնասիրությամբ զբաղվող մարդ), երբևիցե, որևէ, էլեկտրաէներգիա, մանրէաբան, չէր ուզում, չեմ ուզում, կինոէկրան, ամենաէժան:

4.Տրված բառերը դասավորիր ըստ իմաստների:

ելակ, գոմեշ, եգիպտացորեն, եղինջ, երինջ, երեքնուկ, եզ, եղջերու, եղրևանի, եղևնի, երիցուկ, եղնիկ, եղեգ:

կենդանիներ- գոմեշ, երինջ, եզ, եղջերու, եղնիկ։
բույսեր- ելակ, եգիպատցորեն, եղինջ, երեքնուկ, եղրևանի, եղևնի, երիցուկ։

5. Գրիր տրված բառերի հականիշները:

արու — էգ, մուտք — ելք, թանկ — էժան, դժբախտ — երջանիկ, վերելք — վայրէջք, հայտնվել — անհետանալ։

6. Մեկական բառ կազմիր` երգ, երանգ, եզր, եղբայր արմատները դնելով բառի սկզբում և վերջում:

Օրինակ` եփ-եփել, կիսաեփ

երգ — երգիչ, երգել։

երանգ — երփներանգ, երանգխաղ։

եզր — եզրաբանորեն, եզրագիծ։

եղբայր — եղբայրաբար, եղբայրություն։

7. Առաջադրանք 1-ից ընտրիր 10 բառ և կազմիր բառակապակցություններ:

եգիպտացորեն — շատ եգիպտացորեն։

հրեշ — չար հրեշ։

էջ — դասագրքի էջ։

նրբերշիկ — համեղ նրբերշիկ։

վերելակ — մեծ վերելակ։

վայրէջք — վայրէջք կատարել։

մեջք — մեջք ցավեցնել։

զարկերակ — զարկերակ լսել։

հնէաբան — շեր հնէաբան։

մեխակ — գեղեցիկ մեխակ։

8. Առաջադրանք 3-րդից ընտրիր 5 բառ և կազմիր նախադասություններ:

Ստորեկրյա — ստորերկյա ճանապարհորդություն կատարեցինք նրա հետ։

Չէր ուզում — չէր ուզում այսօր դասի գնալ։

Զարկերակ — զարկերակը չէինք կարողանում լավ լսել։

Երբևիցե — երբևիցե այսպիսի ցավ չէի զգացել մարմնիս վրա։

Կինոէկրան — կինոէկրանին տեսա իմ ամենասիրելի դերասանին։