Դասարանական և տնային առաջադրանք, հանրահաշիվ, 16․11․2022

ա) x³ + 4x² + x + 6| x + 1
— x³ + x² |⎺x² + 3x — 2⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 3x² + x + 6
3×2 + 3x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 2x + 6
— 2x — 2
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
8

x³ + 4x² + x + 6 = (x + 1)(x² + 3x — 2) + 8

ա) x³ + 4x² + x + 6| x — 2
— x³ + 2x² |⎺x² + 6x + 13⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 6x² + x + 6
6x² — 12x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 13x + 6
— 13x — 26
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
32

x³ + 4x² + x + 6 = (x -2)(x² + 6x + 13) + 32

ա) x³ + 4x² + x + 6| x — 3
— x³ — 3x² |⎺x² + 7x + 22⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 7x² + x + 6
7x² — 21x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 22x + 6
— 22x — 66
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
72

x³ + 4x² + x + 6 = (x — 3)(x² + 7x + 22) + 72

Դասարանական և տնային առաջադրանք, հանրահաշիվ, 15․11․2022

ա) Համարիչ = (2 + x)

Հայտարար = x

(2 + x) * 2 / x + 3 = 1 2/3

4 + 2x / x + 3 = 5/3

4 + 2x / x + 3 — 5/3 = 0

12 + 6x — 5x — 15 / 3(x + 3) = 0

-3 + x / 3(x + 3) = 0 Թ.Ա.Բ. 3(x + 3) ≠ 0

-3 + x = 0

x = 3

Պատ.՝ 5/3:

բ) Հայտարար = 2 + x

Համարիչ = x

15 + x / 3 + 2 + x = 1 5/6

15 + x / 5 + x — 11/6 = 0

6(15 + x) — 11(5 + x) / 6(5 + x) = 0

90 + 6x — 55 — 11x / 6(5 + x) = 0

35 — 5x / 6(5 + x) = 0………….Թ.Ա.Բ. 6(5 + x) ≠ 0

35 — 5x = 0

-5x = -35

x = 7 (Համարիչ)

x + 2 = 7 + 2 = 9 (Հայտարար)

Պատ.՝ 7/9:

ա) Համարիչ = x — 1

Հայտարար = x

3(x — 1) / 2x = 1 2/7

3x — 3 / 2x = 9/7

3x — 3 / 2x — 9/7 = 0

7(3x — 3) — 9 * 2x / 14x = 0

21x — 21 — 18x / 14x = 0

3x — 21 / 14x = 0 Թ.Ա.Բ. 14x ≠ 0

3x — 21 = 0

3x = 21

x = 7 (Հայտարար)

x — 1 = 7 — 1 = 6 (Համարիչ)

Պատ.՝ 6/7:

Ֆոսֆորի մասին

Անհատական աշխատանք՝ ֆոսֆորի մասին։ Սպիտակ ֆոսֆորի մասին։ Ֆոսֆորական աղի մասին։ Ֆոսֆորի օքսիդ

Ֆոսֆորը բնության մեջ տարածված քիմիական տարր է. երկրակեղևում տարածվածությամբ զբաղեցնում է 13-րդ տեղը: Ֆոսֆորը առաջացնում է ապատիտների և ֆոսֆորիտների խոշոր կուտակումներից, որոնք ֆոսֆորի և նրա միացությունների ստացման հումքն են: Ֆոսֆորը տարբեր պայմաններում դրսևորում է տարբեր՝ օքսիդացնող կամ վերականգնող հատկություններ: Առաջացնում է մի շարք տարաձևություններ, որոնք միմյանցից տարբերվում են մոլեկուլում ատոմների թվով և նյութի բյուրեղական ցանցի կառուցվածքով:  Սպիտակ ֆոսֆորը բնորոշ հոտով, անգույն, մոմանման, թունավոր նյութ է, ստացվում է ֆոսֆորի գոլորշիները սառեցնելիս: Հալման ջերմաստիճանը 44,1^օC է, եռմանը՝ 280,5^օC:

Ֆոսֆորը հայտնաբերել է համբուրգցի ալքիմիկոս Բրանդը՝ ավելի քան 300 տարի առաջ: Այդ երկնագույն լուսարձակող «սառը կրակը» Բրանդն անվանեց ֆոսֆոր (հունարեն «ֆոս»՝ «լույս», և «ֆորոս»՝ «կրող», բառերից): Ֆոսֆորի տարրական բնույթը 1783 թ-ին բացահայտել է ֆրանսիացի քիմիկոս Ա. Լավուազիեն: Ֆոսֆորը հիմնականում օգտագործում են ֆոսֆորական թթու և նրանից ֆոսֆորական պարարտանյութեր ու այլ ֆոսֆատներ ստանալու համար: Սպիտակ ֆոսֆորն օգտագործվում է ծխարձակ արկեր ու ռումբեր պատրաստելու համար, կարմիր ֆոսֆորը՝ լուցկու արտադրության մեջ: Ֆոսֆորն օգտագործվում է նաև մետաղաձուլության մեջ: Սպիտակ ֆոսֆորը և ֆոսֆորի միացություններից շատերը թունավոր են: Հասուն մարդու օրգանիզմում ֆոսֆորի քանակը 670 գ է։ Այն անհրաժեշտ է ոսկրագոյացման և էներգիական փոխանակության համար:

Ֆոսֆորի օքսիդ

Ֆոսֆորի օքսիդը ֆոսֆորի առավել կայուն օքսիդն է սովորական պայմաններում։ Այն սպիտակ, ձյունանման պինդ նյութ է, որի մոլեկուլն ունի P₄O₅ բաղադրությունը։ Ֆոսֆորի օքսիդի և ջրի փոխազդեցությունից առաջանում են ֆոսֆորական թթուներ: Գոյություն ունեն ֆոսֆորի օքսիդին համապատասխանող մի քանի թթու, որոնք միմյանցից տարբերվում են օքսիդի մոլեկուլին միացած ջրի մոլեկուլների քանակով:

Եթե ֆոսֆորը լուծենք սառը ջրում, ապա կստացվի մետաֆոսֆորական թթու՝ HPO₃, որը թունավոր նյութ է։ Տաք ջրում ֆոսֆորի օքսիդը լուծելիս ստացվում է օրթոֆոսֆորական թթու կամ պարզապես ֆոսֆորական թթու՝ H₃PO₄։ Ֆոսֆորական թթուն փոխազդելով մետաղների, մետաղների օքսիդների, հիմքերի և աղերի հետ առաջացնում է այդ թթվին համապատասխանող աղեր՝ ֆոսֆատներ:

Դասարանական առաջադրանք, հայոց լեզու, 16․11․2022

Բայ: Սովորե՛լ

Բայի դեմքը, ժամանակը

Գործնական աշխատանք

Տանը՝ անհատական նախագիծ

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Դո՛ւրս գրել անկախ դերբայները (նաև հոլովված ձևերը),
որոշե՛լ խոնարհումը (ե, ա) և կազմությունը (պարզ, ածանցավոր)։
1. Գիլլիի եղեգնուտներում շրջելիս երեսնական թվականներին ես էլ եմ հանդիպել հավալուսնի բների։ Լողալով շարժվող մի կղզյակի վրա եղեգների և ջրային
բույսերի անճոռնի կույտեր կային, որոնց վրա ես տեսա այդ թռչուններին՝ անշարժ
նստած, ահագին կտուցները հնարավորին չափ ներս քաշած և ծայրերը հենած
բլրակի պռնկին։ Չկարողացա մոտենալ, ուստի և թխսկանները իրենց բները թող-
նելու փորձ չարին։

շրջելիս — ե խոնարհում, պարզ։

հանդիպել — ե խոնարհում, պարզ։

լողալով — ա խոնարհում, պարզ։

շարժվող — ե խոնարհում, պարզ։

տեսա — ե խոնարհում, պարզ։

նստած — ե խոնարհում, պարզ։

քաշած — ե խոնարհում, պարզ։

մոտենալ — ա խոնարհում, պարզ։

թողնել — ե խոնարհում, պարզ։

2. Հավալուսնը ջրի մեջ սուզվելու սովորություն չունի, ուստի որսին դեպի ափ
քշելիս ձկների մի մասը հատակով ետ է փախչում դեպի ջրի խորքը։ Այդ բանը
բնազդով «գիտեն» հավալուսնները, ուստի հաճախ իրենց որսորդությանը ընկերացնում են ձկնկուլներին, որոնք, ինչպես հայտնի է, հիանալի սուզվել գիտեն։ Այդ
դեպքում ստացվում է խելացի կազմակերպված որս. Հավալուսնները ջրի վերին
շերտից քշում են ձկներին դեպի ափ, իսկ ձկնկուլները սուզվում և հատակով են
շարժվում դեպի ծանծաղուտը։ Վախթանգ Անանյանի «Հայաստանի կենդանական աշխարհը» գրքից։

սուզվելու — ե խոնարհում, պարզ։

քշելիս — ե խոնարհում, պարզ։

փախչում — ե խոնարհում, բարդ։

քշում — ե խոնարհում, պարզ։

սուզվում — ե խոնարհում, պարզ։

շարժվում — ե խոնարհում, պարզ։

Վարժություն 2։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ ածանցավոր բայը։
1. որոնել, թոշնել, տոնել, իջնել
2. զբոսնել, հայտնել, տեսնել, ձոնել
3. օթևանել, հորինել, հիմնել, ելնել
4. հասնել, մթնել, մեկնել, դեղնել
5. զանազանել, խթանել, անվանել, հագնել
6. ճանաչել, զեղչել, փախչել, կանչել
7. թռչել, շնչել, գոչել, հնչել
8. կոչել, կորչել, շառաչել, կանաչել
9. եզրապատել, կոտրատել, ընդհատել, վանկատել
10.կարոտել, կավճոտել, ցատկոտել, փոշոտել